Làng cổ Thổ Hà ở đâu ?
Vốn dĩ đã có thời điểm từng tăng trưởng cùng với tiếng là làng có nghề truyền thống cổ truyền làm bánh đa nem, mì gạo, nghề gốm. Làng Thổ Hà ẩn phía sau các tiếng xe cộ, phố xá sôi động. Tọa lạc ở xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Được đánh giá là mảnh đất nền “địa linh nhân kiệt,” đình đám trong toàn nước với nghề làm gốm và quần thể kiến trúc cổ thuần Việt mang đậm dấu ấn của văn hóa truyền thống cổ truyền đồng bằng ven biển Bắc Bộ.
Phương thức Hà Nội khoảng 48km, làng cổ Thổ Hà thuộc xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, được nhìn nhận là mảnh đất nền “địa linh nhân kiệt,” đình đám trong toàn nước với làng gốm và quần thể kiến trúc cổ thuần Việt mang đậm dấu ấn của người dân đồng bằng ven biển Bắc Bộ.
Thổ Hà đang là một nơi rất gần gũi, thích thú của khách tham quan trong và ngoài nước, của các người nghiên cứu về kiến trúc và mĩ thuật, của các nghệ sĩ và nghệ nhân về tìm cảm xúc.
Chương trình tham quan của khách tham quan rất có thể là: ngắm cảnh trên bến dưới thuyền của con sông Cầu, thăm đình làng, chùa, cổng làng, văn chỉ, xem các cây đa cổ thụ, thăm một trong những nhà cổ trong làng, xem các ngõ xóm hun hút đẹp với vẻ cổ kính, thăm lò chế tạo gốm, thăm các hộ dân chế tạo bánh đa nem và mỳ gạo bằng máy và thủ công, thăm các hộ dân nấu rượu gạo.
Khi về khách du lịch nên chọn mua vài trăm bánh đa nem, vài cân mỳ gạo, vài lít rượu gạo nếp để gia công quà. Nếu khách du lịch thích cảm hứng mạnh hãy tới thăm Thổ Hà khi nước sông Cầu ở mức báo động số 3.Khi khách du lịch tới thăm Thổ Hà rất có thể cùng theo đó tới thăm hai KDL đình đám nữa của đất Kinh Bắc, đây chính là Chùa Bổ Đà và Đền Bà Chúa Kho. Những địa điểm đó chỉ phương thức nhau từ 3 tới 5 km.
Lối đi đến làng: từ Hà Nội theo đại lộ 1 về phía Bắc 31 km đến thành phố Bắc Ninh, rẽ trái đi 3 km đến phố Đặng, ngược theo đê sông Cầu 1 km thì đến bến đò Thổ Hà, sang đò là đến làng.
NGHỀ GỐM
Nghề gốm Thổ Hà có từ thế kỉ 12 và là 1 trong các ba giữa trung tâm gốm sứ cổ xưa nhất của các người Việt, ở sát bên Phù Lãng và Bát Tràng. Theo gia phả làng nghề và các mẫu hiện vật khảo cổ được tìm cảm thấy thì Thổ Hà là 1 trong các các cái nôi của nghề gốm sứ. Thổ Hà đã là một thương cảng gốm sống động của vùng Kinh Bắc. Sự hưng thịnh của nghề gốm đã hỗ trợ cư dân thành lập một quần thể kiến trúc đình, chùa, văn chỉ, cổng làng, điếm bề thế uy nghi.
Trong làng còn lưu truyền câu truyện ông tổ nghề gốm làng Thổ Hà là tiến sĩ Đào Trí Tiến. Vào thời điểm cuối thời Lý (1009 – 1225) ba ông Đào Trí Tiến, Hứa Vĩnh Cảo và Lưu Phong Tú cùng làm quan trong triều và được cử đi sứ Bắc Tống (960 – 1127). Sau khi hoàn tất sứ mệnh, trên đường quay trở lại nước qua Thiều Châu, tỉnh Quảng Đông gặp bão, phải nghỉ lại. Tại chỗ này có lò gốm đình đám, ba ông tới thăm và học được kỹ thuật làm gốm.
Về nước Đào Trí Tiến truyền nghề làm hàng gốm sắc đỏ thẫm cho Thổ Hà, Hứa Vĩnh Cảo truyền nghề làm hàng gốm sắc trắng cho Bát Tràng, Lưu Phong Tú truyền nghề làm hàng gốm sắc vàng thẫm cho Phù Lãng. Trước đây lễ thắp hương Tổ nghề gốm (suy tôn cả ba ông) hàng năm được các nhà làm nghề gốm ở Thổ Hà tổ chức luân phiên nhau tại hộ dân.
NGHỀ LÀM BÁNH ĐA NEN
Từ bột gạo ngoài dòng sản phẩm đấy là bánh đa nem cư dân còn chế tạo mỳ gạo và bánh đa lớn rắc vừng. Mỳ gạo Thổ Hà bó thành bó lớn 1 kilogam cũng rất đình đám, mỳ nấu dai mà hoàn toàn không nát, nghề làm mỳ gạo có trước nghề làm bánh đa nem ngày này. Bánh đa vừng Thổ Hà còn ngon hơn bánh đa Kế. Mỗi hộ dân làm bánh đa nem và mỳ thường chăn nuôi khoảng chục con lợn, mỗi con lợn nặng trên một tạ mới bán, đây chính là thu nhập nhập rất lớn.
Nhờ nghề làm bánh đa nem dân làng có một cuộc đời xán lạn hơn xưa, phần lớn các hộ dân đều sở hữu mô tô, tủ lạnh, ti vi, máy giặt, sinh hoạt không khác thành phố là mấy.Trước đây người làm bánh đa nem phải hì hục quạt lò để tráng bánh bằng cách thức thủ công, nhưng từ khi có điện, với kỹ thuật tráng bánh mới theo dây chuyền cho công suất cao đã giảm sút sự khó khăn vất vả của con người, công suất tăng thêm gấp ba tới bốn lần.
Một hộ dân một ngày làm được 250 kg mỳ gạo. Vào các dịp gần tết, bánh đa nem của Thổ Hà làm ra còn thiếu thỏa mãn nhu cầu cho nhu yếu của thị trường. Thời gian bánh cháy khách nhất khởi đầu từ tháng chín cho tới hết tháng 2 năm sau. Bánh đa nem Thổ Hà mang mùi vị thơm man mát, màu trắng ngần vừa thơm, lại vừa dai nên không các có đáng tin cậy với người tiêu dùng nội địa mà nhiều chủ cửa hàng đại lý đã đi vào ký hợp đồng để xuất khẩu sang các nước Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản và rất được các thị trường này yêu thích.
Tuy nhiên, các hộ dân cư chế tạo bánh đa nem vẫn còn ở mức bé dại lẻ, chưa xuất hiện chính hiệu, bánh đa nem Thổ Hà chưa vào được các siêu thị nhà hàng ở các thành phố lớn.Ngoài nghề làm bánh đa nem, ngày này một trong những hộ dân vẫn còn hỗ trợ nghề nấu rượu, nhưng chế tạo rượu gạo nếp rất ngon và bán ra với giá cao.
THỔ HÀ – QUẦN THỂ KIẾN TRÚC CỔ THUẦN VIỆT
Thổ Hà còn đình đám với các kiến trúc cổ từ nhà cửa tới cổng làng, khu giếng cổ đều được thiết kế bằng gạch nung và sành đắp nổi không tráng men. Đặc biệt địa điểm đây còn hiện diện ngôi chùa cổ kính và ngôi đình bề thế – một siêu phẩm của kiến trúc cổ truyền Việt Nam.
Cổng tọa lạc ở ngay đầu làng phía đằng trước đình, bên tả là hồ nước rộng, bên hữu có cây đa hàng trăm ngàn năm tuổi mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống cổ truyền của người dân đồng bằng ven biển Bắc Bộ. Ngoài ra trong làng vẫn còn lưu giữ được một trong những căn nhà cổ thành lập phương thức đây trên 100 năm, tiêu biểu cho các căn nhà cổ thuộc đồng bằng ven biển Bắc Bộ.
Đình Thổ Hà là một ngôi đình đình đám của xứ Kinh Bắc, là lọ hoa của thẩm mỹ và nghệ thuật chạm khắc Việt Nam và được được đứng thứ hạng là di tích lịch sử Kiến trúc, Nghệ thuật cấp Quốc gia. Đình được thành lập vào thời điểm năm 1692, thời vua Lê Hy Tông và là một dự án công trình kiến trúc mô hình với thẩm mỹ và nghệ thuật điêu khắc khác biệt từng được Viện kho lưu trữ bảo tàng Viễn Đông Bác Cổ được đứng thứ hạng. Ðình thờ thành hoàng làng là Lão Tử và tổ sư nghề gốm Ðào Trí Tiến.
Chính là ngôi đình cổ thứ hai ở Bắc Giang (sau đình Lỗ Hạnh được thành lập năm 1576). Đình Thổ Hà tiêu biểu cho khoảng trống tâm linh, văn hóa truyền thống cổ truyền của các người Việt với nét kiến trúc đặc thù, các mảng chạm khắc biểu thị đề tài “tứ linh, tứ quý” hoa lá phương thức điệu, chim thú và con người. Hiện đình còn lưu giữ được chín tấm bia cổ chứa được nhiều chi phí nghiên cứu văn hóa truyền thống cổ truyền, lịch sử.
Chùa Thổ Hà có tên là “Đoan Minh Tự” là một di tích lịch sử lịch sử văn hóa truyền thống cổ truyền cấp đất nước. Chùa thành lập theo kiểu nội công ngoại quốc, có mô hình lớn, bao gồm cổng tam quan, gác chuông và tiền đường. Tam quan chùa tọa lạc sát sau đình. Gác chuông và tiền đường được chạm trổ long lanh với các đề tài rồng mây, hoa lá…
Trong chùa có tượng Phật tổ Như Lai lớn lớn và tượng Phật bà Quan Âm ngồi trên tòa sen. Từ tòa Tam Bảo theo hai dãy hành lang vào đến Động Tiên, là một dự án công trình kiến trúc hiếm có. Động tiên đã đánh dấu tương đối đầy đủ bức ảnh Thích Ca từ lúc mới sinh ra, lúc trưởng thành và khi lìa bỏ kinh thành vào động tu hành tới đắc đạo. Tiếp theo trải qua sân rộng đến nhà Tổ, địa điểm đây thờ Sư Tổ và các vị sư đã trụ trì tại chùa.
Văn chỉ làng Thổ Hà được thành lập vào thế kỷ 17, thờ Khổng Tử, Tứ Phối và 72 vị tiên hiền… Địa điểm đây được nhìn nhận là cái nôi của nền trí thức Thổ Hà. Đây cũng chính là nơi hấp dẫn khá đông khách du lịch tới tham quan, nhất là vào mùa thi tuyển, các sĩ tử tới đây thắp nhang, lễ bái với tấm lòng tôn kính mong được đỗ đạt hiển vinh. Văn chỉ làng Thổ Hà được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa truyền thống cổ truyền ngày 28/2/1999.
Vẻ đẹp cổ kính, thuần Việt, sự hồn hậu, yêu mến khách của các cư dân và ưu thế phương thức không xa giữa trung tâm thủ đô, làng cổ Thổ Hà cũng đã tạo sức thích thú lớn nếu như với khách du lịch trong và ngoài nước, với những người dân nghiên cứu về kiến trúc và nghệ thuật, các nghệ sĩ và nghệ nhân tới tham quan và tìm cảm xúc.
Chuyên Mục: Review Bắc Giang
Nguồn Blog Review Du Lịch: https://bietthungoctrai.vn/ Làng cổ Thổ Hà Bắc Giang
