Rượu Làng Vân Bắc Giang ở đâu?
Làng Vân (hay gọi đủ là Vạn Vân) có tên chữ là Yên Viên, tọa lạc ở phía Bắc của xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Làng tọa lạc dọc tả ngạn sông Cầu, trải dài hơn 1km, đối lập với làng Đại Lâm ở bên kia sông.
Về Vân Hà (Việt Yên, Bắc Giang) thưởng thức đặc sản rượu làng Vân cùng dân cư địa điểm đây, thật sự cảm nhận mình ‘‘say”, không riêng gì bởi các ly rượu mềm môi thơm nồng mà còn “say” cái tình, cái nghĩa trong các làn điệu dân ca quan họ thướt tha, đằm thắm của không ít liền anh, liền chị bên bờ bắc sông Cầu
Nếu đã một lần nhâm nhi thưởng thức rượu làng Vân Bắc Giang, chắc chắn rằng các bạn sẽ chẳng thể quên được cái vị vị đậm đà, êm dịu và mùi mừi hương lừng, cay nồng mà chỉ riêng loại mỹ tửu này mới có.
Giới thiệu về Rượu Làng Vân – Bắc Giang
Mặc dù cho là vùng quê phẳng lặng mang nhiều nét đặc thù của làng quê Bắc Bộ nhưng Vân Hà sắc nét rất riêng, đây là dân cư không còn ruộng. Họ không cấy lúa, trồng màu mà sống hoàn toàn bằng nghề thủ công, mua bán với các vùng bản địa bên cạnh, trong số đó có nghề nấu rượu.
Không chỉ được nghe biết với cảnh quan thiên nhiên đẹp và thơ mộng, làng Vân từ xưa còn nức tiếng gần xa với nghề nấu rượu cổ truyền.Tên gọi rượu làng Vân Bắc Giang đã biến thành chính hiệu độc lạ và được coi như một loại mỹ tửu của xứ Kinh Bắc, là niềm tự hào từ bao đời nay của không ít dân cư sống trên mảnh đất nền này.
Làng Vân và rượu làng Vân Bắc Giang có tự bao giờ, khó mà có câu phỏng vấn đúng cách, bởi thần phả, tộc phả đã bị cuộc chiến tranh phá hủy và tiêu hủy cả. Chỉ biết rằng, dân làng Vân bấy lâu vẫn thờ bà “Tổ nghiệp” là bà Nghi Định. Bà mang nghề nấu rượu từ Trung Hoa về truyền dạy lại cho dân làng Vạn Vân, cũng trở thành nổi tiếng rượu làng Vân.
Kể từ đó trong làng cũng dựng nên cái lệ là cứ mùng 4 Tết Nguyên Đán, mỗi nhà phải cử một người ra chùa Rộc uống máu ăn thề, nguyền phải giữ bí quyết nghề tổ, chưa được truyền cho người ngoài làng, bao gồm con gái.
Tuy nhiên, địa thế căn cứ vào sự nâng tầm phát triển văn hóa cổ truyền giáo dục ở trong vùng, có khả năng ước tính làng Vân có tầm khoảng 500 – 600 năm lịch sử. Khoảng thời hạn đó được cam đoan theo chứng tích là làng Khúc Toại ở bên kia sông, có một ông tiến sĩ đỗ năm 1469, làm quan dưới thời vua Lê Thánh Tông, có văn bia ở Văn Miếu Quốc Tử Giám và được dân làng thờ riêng một gian ở chùa làng; cùng với đây là đình Thổ Hà (đình tọa lạc cạnh làng Vân) được các nhà khoa học cam đoan từ thời Lê.
Sự dựng nên của không ít làng ấy cũng tương tự làng Vân về mặt thời hạn và mối quan hệ cùng nhau mang ý nghĩa ảnh hưởng: Làng Đại Lâm đi mua gạo ở địa điểm khác về bán ra cho làng Vân, Làng gốm Thổ Hà làm đủ các loại chum, hũ, vại… đáp ứng cho các khâu ẩn chứa, giao vận, đong đếm, bán ra cho dân làng Vân.
Rượu Làng Vân khi xưa áp dụng để tiến Vua
Tương truyền dưới các triều đại phong kiến, rượu làng Vân được tiến dâng lên vua, thường xuyên có mặt trên bàn ăn lớn trong các buổi yến tiệc linh đình của vua chúa và quan lớn. Năm Chính Hòa thứ 24 (tức năm 1703), rượu làng Vân được vua Trần Hy Tông đã sắc phong bốn chữ vàng “Vân hương mỹ tửu”. Cũng thế cho nên mà tới ngày nay, trên cổng đầu làng Vân Xá có 2 câu đối:
“Vân hương mỹ tửu lừng biển Bắc
Chiến công như nguyệt rạng trời Nam”
Thời Pháp thuộc, rượu làng Vân đã được hảng rượu Phông – Ten của Pháp áp dụng làm rượu cốt để pha chế, đã chỉ vài lần đoạt giải trong các kì đấu xảo, y như hội trợ triển lãm giờ đây, tổ chức tại thủ đô, Pari và được tiêu tốn mạnh tại Pháp.
Vào các năm 80 của thế kỷ trước, đặc sản rượu làng Vân cũng đã có lúc từng theo chân các công nhân hợp tác lao động, học viên, học sinh sinh viên, cán bộ…sang Liên Xô. Họ đổ rượu Vân vào chai “Lúa Mới” được ca ngợi là Vokca Việt Nam, nhượng lại cho tất cả chúng ta Nga tại nơi chốn đầy tuyết trắng.
Thời bao cấp, tuy vậy bị cấm nhưng rượu làng Vân lưu chân ở các làng xóm, TP, ai cũng đều mê thức rượu làng Vân, nhưng việc giao vận không hề minh bạch, nên rượu làng Vân được gọi sang tên khác là rượu “quốc lủi”. Thế mới cảm thấy, rượu làng Vân có sức sống mãnh liệt tới nhường nào, và để thưởng thức trọn vị của rượu này cũng cần phải biết cách thức.
Nếu có dịp “thị tẩm” thức rượu làng Vân, hoặc đã đem lòng “si mê” loại mỹ tửu này thì chắc như đinh đóng cột các bạn sẽ nhớ mãi cái thứ nước trong văn vắt và được ví xinh đẹp như nắng hạ, chỉ cần lắc nhẹ là cảm thấy sủi tăm, rất lâu sau mới hết này.
Mùi vị của Rượu Làng Vân – Bắc Giang
Theo người làm rượu ở làng Vân, muốn đạt được mẻ rượu Vân ngon đủ độ, trước hết phải lựa chọn hạt gạo nếp cái hoa vàng đủ chín, không áp dụng gạo còn non hay thu hoạch khi lúa đổ. Từng hạt gạo, phải đủ độ mọng căng, vàng và không áp dụng hạt lép…Ngoài ra, lựa chọn men rượu để ngâm ủ và để hạt cơm lên men cũng chính là một bí quyết của không ít dân cư địa điểm đây – loại men được thiết kế từ 35 vị thuốc Bắc.
Rượu làng Vân khi nấu xong vẫn chưa áp dụng được luôn mà phải kê trong những cái chum sành, đem hạ thổ, đặt trong hầm và dữ gìn và bảo vệ ở độ ẩm từ 28-30 độ, để đủ 15 ngày rượu mới ngậm vị, rót ra có mừi hương và đúng vị của rượu làng xưa.
Rượu làng Vân đã sinh tồn qua nhiều thế kỷ, đi khắp tứ phương, vạn người thưởng thức nhưng không có nhiều người biết rằng, rượu làng Vân dạng “hàng thửa” phải chưng cất bằng nước sông Cầu.
Đã có lúc từng có một số người làng Vân đem hàng loạt tiến trình, kinh nghiệm nấu rượu làng Vân tới các vùng quê khác như Nam Định, Phú Thọ, Nam Định, Long Khánh, …nhưng không sao tạo ra cái chất rượu, hồn rượu của làng Vân, dẫu rằng rượu vẫn được nấu bởi con người ấy, bằng bàn tay ấy, thức gạo ấy, loại men ấy, nhưng lại thiếu nước sông Cầu.
Cái hồn của rượu làng Vân đây là mùi vị đậm đà, mừi hương thanh khiết, uống vào trong 1 ngụm cảm thấy lựng lên nồng nàn như ai vừa mở áo chỏ xôi nếp cái, cảm thấy êm ru như lấn sân vào giấc mộng. Điều nổi trội của rượu làng Vân khiến người ta mê đó cảm giác say rượu làng Vân là cảm giác say mơ màng, lúc tỉnh dậy không các không cảm thấy uể oải và lại cảm thấy con người thêm sức mạnh, tinh thần sảng khoái. Say rượu làng Vân là say la đà, cái say của sự việc nền nã.
Chuyên Mục: Review Bắc Giang
Nguồn Blog Review Du Lịch: https://bietthungoctrai.vn/ Đặc sản rượu làng Vân Bắc Giang
