Nội Dung
Sông Đáy ở đâu?
Sông Đáy là dòng sông chảy từ phía tây Hà Nội, xuyên qua tỉnh Hà Nam rồi thành ranh giới giữa Ninh Bình và Nam Định trước khi đổ ra biển đông tại cửa Đáy. Dòng sông chảy song song bên hữu ngạn hạ lưu sông Hồng.
Sông Đáy là một trong những con sông dài ở miền Bắc Việt Nam, và là con sông chính của lưu vực sông Nhuệ – Đáy ở phía tây nam vùng châu thổ sông Hồng. Dòng chảy sông Đáy từ Vân Đình tới hạ lưu là tuyến đường thủy quốc gia, riêng đoạn từ thành phố Ninh Bình tới cửa Đáy là tuyến đường thủy quốc gia nổi biệt quan trọng.
Trong lưu vực sông Đáy có nhiều sông khác như sông Tích, sông Nhuệ, sông Bùi, sông Bôi, sông Lạng, sông Hoàng Long, sông Sắt, sông Vạc, sông Nam Định, liên quan đến nhau nên đã được quy hoạch thủy lợi chung vào hệ thống sông Đáy.
Nguồn gốc sông Đáy
Sông Đáy là dòng sông chảy qua những tỉnh thành khu vực miền Bắc như: Hà Nội, Hà Nam, Ninh Bình và Nam Định.
Với chiều dài khoảng 240 km và lưu vực (song song với phụ lưu sông Nhuệ) hơn 7.500 km², thượng nguồn sông Đáy thuộc xã Trung Châu, huyện Đan Phượng, Hà Nội.
Những con sông chảy trong lưu vực sông Đáy: sông Tích, sông Nhuệ, sông Bùi, sông Bôi, sông Lạng, sông Hoàng Long, sông Sắt, sông Vạc, sông Nam Định. Vì những con sông đều liên quan đến nhau nên đã được quy hoạch thủy lợi chung vào hệ thống sông Đáy.
Đặc điểm dòng chảy sông Đáy
Sông Đáy sánh vai cùng 4 con sông: Hồng – Đà – Lô – Cầu là năm con sông dài nhất ở miền Bắc Việt Nam.
Ở thượng nguồn, lưu lượng của sông bất thường nên mùa mưa thì lũ quét cùng những khúc lượn quanh co nên dễ tạo ra những ghềnh nước to. Đến mùa khô thì lòng sông có chỗ cạn nên thượng lưu sông Đáy thuyền bè không qua lại được. Đoạn hạ nguồn từ thị trấn Vân Đình, Ứng Hòa, Hà Nội đến cửa Đáy đã được công nhận là tuyến đường sông cấp quốc gia.
Sông Đáy khi xuôi đến Vân Đình lưu tốc khá chậm nên có thể dịch chuyển bằng thuyền bè. Đến địa phận huyện Mỹ Đức, dòng suối Yến – thủy lộ vào chùa Hương cũng là một nhánh của con sông này. Khi sông chảy vào thành phố Phủ Lý – Hà Nam thì dòng sông Nhuệ góp nước từ phía tả ngạn.
Qua sông Bôi bên hữu ngạn từ miền núi tỉnh Hòa Bình và Ninh Bình dòng nước lại dồn về tại ngã ba Gián Khẩu, phương pháp Ninh Bình chừng 10 km về phía Bắc với tên gọi sông “Gián Khẩu”. Phía bên tả ngạn có phụ lưu là sông Đào (sông Nam Định) và sông Vạc bên hữu ngạn.
Gần đến biển, sông Đáy chuyển hướng từ Tây Bắc-Đông Nam sang Đông Bắc-Tây Nam, và chảy ra vịnh Bắc Bộ ở Cửa Đáy, xưa gọi là cửa Đại An hay Đại Ác.
Những di tích lịch sử tọa lạc thu mình bên dòng sông Đáy
- Miếu Hát ở Hát Môn, Phúc Thọ, Hà Nội thờ Hai Bà Trưng.
- Đình Yên Sở ở xã Yên Sở, Hoài Đức, Hà Nội.
- Đình So ở xã Cộng Hòa, Quốc Oai, Hà Nội.
- Vân Đình là quê nhà cụ nghè Dương Khuê, tiến sĩ năm 1868 triều Tự Đức.
- Chùa Hương trong khu vực Suối Yến, huyện Mỹ Đức.
- Kẽm Trống, một thắng cảnh độc đáo tạo ra bởi một đoạn sông và 2 bên bờ thuộc ranh giới 2 tỉnh Hà Nam và Ninh Bình.
- Dục Thúy Sơn ở thành phố Ninh Bình là danh thắng từ thời Trần gắn với Trương Hán Siêu tọa lạc ở ngã ba sông Vân đổ vào sông Đáy.
- Kim Sơn, vùng đất ven biển nơi doanh điền sứ Nguyễn Công Trứ năm 1828 cho đắp đê ngăn sóng biển để lập ra thôn, ấp mới.
- Cửa sông Đáy tọa lạc chính giữa khu dự trữ sinh quyển đồng bằng ven biển sông Hồng.
- Cồn Nổi là hòn đảo tọa lạc ở cửa sông Đáy, hiện đang được xây dựng thành khu du lịch tắm biển.
Những cây cầu bắc qua sông Đáy
- Cầu Phùng
- Cầu Yên Sở
- Cầu Sông Đáy trên Đại lộ Thăng Long
- Cầu 72 trên đường tỉnh 423 (đường 72 cũ), giữa Vân Côn, Hoài Đức – Cộng Hòa, Quốc Oai
- Cầu Cù Sơn
- Cầu Tân Phú
- Cầu Mai Lĩnh
- Cầu Văn Phương
- Cụm cầu Hòa Viên, cầu Ba Thá sắt, cầu Ba Thá
- Cầu Phùng Xá
- Cầu Tế Tiêu
- Cầu Đục Khê trên đường ĐT.425 Hương Sơn, Mỹ Đức, Hà Nội
- Cầu Khả Phong
- Cầu Cấm Sơn
- Cầu Quế
- Cầu Hồng Phú
- Cầu Châu Sơn
- Cầu Đọ Xá
- Cầu Kiện Khê
- Cầu Treo Nam Công, nối làng Nam Công và làng Tân Hưng, Thanh Tân, Thanh Liêm, Hà Nam
- Cầu Bồng Lạng
- Cầu Khuất
- Cầu Non Nước
- Cầu Ninh Bình trên tuyến đường sắt Bắc Nam
- Cầu Nam Bình trên tuyến cao tốc Bắc Nam
Một số hình ảnh của dòng sông Đáy
Sông Đáy tại mỗi khu vực sẽ có những đặc điểm và không gian khác nhau:
Chi lưu của sông Hồng, tách ra từ Hát Môn, ở giữa huyện Phúc Thọ và huyện Đan Phượng của thành phố Hà Nội. Sông Đáy dài 241 km, chảy qua thành phố Hà Nội, Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình, rồi đổ ra vịnh Bắc Bộ. Lưu lượng của sông bất thường nên mùa mưa thì lũ quét lại thêm dòng sông quanh co uốn khúc nên dễ tạo ra những ghềnh nước to. Đến mùa khô thì lòng sông có chỗ cạn lội qua được nên thượng lưu sông Đáy thuyền bè không dùng được.
Xuôi đến Vân Đình thì lòng sông rộng ra, lưu lượng chậm lại nên có thể đi thuyền được. Khúc sông đây men đến vùng chân núi nên phong cảnh hữu tình. Đến địa phận huyện Mỹ Đức, sông Đáy tiếp nhận dòng suối Yến (thủy lộ vào chùa Hương).
Vượt đến tỉnh Hà Nam khi sông chảy vào thị xã Phủ Lý thì dòng sông Nhuệ góp nước từ phía tả ngạn. Sông Đáy tiếp tục hành trình xuôi Nam đón sông Bôi (sông Hoàng Long) bên hữu ngạn từ miền núi tỉnh Hòa Bình và Ninh Bình dồn về tại ngã ba Gián Khẩu, phương pháp thành phố Ninh Bình khoảng 10 km về phía Bắc.
Qua khỏi Ninh Bình khoảng 20 km thì bên tả ngạn có phụ lưu là sông Đào (sông Nam Định) thêm nước. Gần đến biển, sông Đáy chuyển hướng từ Tây Bắc – Đông Nam sang Đông Bắc-Tây Nam rồi đổ ra vịnh Bắc Bộ ở Cửa Đáy, tọa lạc giữa hai huyện Kim Sơn của tỉnh Ninh Bình và huyện Nghĩa Hưng của tỉnh Nam Định, xưa còn gọi là cửa Đại An hay Đại Ác.
Đoạn sông chảy giữa hai huyện Phúc Thọ và Đan Phượng còn tồn tại tên gọi là sông Hát hay Hát Giang, là nơi Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa vào ngày xuân năm 40. Hiện nay, rất nhiều làng, xã dọc 2 bờ sông Đáy thờ Hai Bà Trưng và những nữ tướng của Hai Bà.
Và lẽ đương nhiên, không nên bỏ qua những khoảnh khắc hoàng hôn đang khoe mình bên dòng sông Đáy mỗi dịp chiều xuống.
Và con sông hiền hòa này sẽ mãi chảy trôi qua từng dải đất trên mảnh đất Việt. Sẽ luôn luôn như vậy, một hình ảnh hiền hòa như người mẹ hiền bồi đắp phù sa cho từng tấc đất, từng thớ thịt của đồng nội. Mãi yêu con sông Đáy của quê nhà, của Tổ Quốc!
Chuyên Mục: Review Hà Nam
Nguồn Blog Review Du Lịch: https://bietthungoctrai.vn/ Khám phá dòng SÔNG ĐÁY được nhắc đến trong lời thơ của Tế Hanh
