Review Tham Quan Phủ Thượng Đoạn Hải Phòng ở đâu,lịch sử,kiến trúc 2022
Khi nhắc tới các ngôi đền từ đình đám thành phố Hải Phòng, ta đã không còn gì không nói tới Phủ Thượng Đoạn. Chính là một nơi linh thiêng đình đám và mang dấu tích văn hóa truyền thống cổ truyền tâm linh rực rỡ của các dân cư Hải Phòng. Cùng Cẩm nang Hải Phòng khảo sát về giá thành lịch sử và văn hóa truyền thống cổ truyền của Phủ Thượng Đoạn – Hải Phòng nhé.
Phủ Thượng Đoạn ở đâu?
Tọa lạc trên một khu đất cao nhòng, thoáng rộng, Phủ Thượng Đoạn (Phường Đông Hải 1, quận Hải An) đình đám như một giữa trung tâm của xứ Đông (Hải Dương – Hải Phòng) trong việc tôn thờ Đức Thánh Mẫu Liễu Hạnh – 1 trong những “Tứ bất tử” của Việt Nam.
Được thành lập vào thế kỷ thứ 16, với chất liệu cột, kèo được làm bằng gỗ, cùng hệ thống kiến trúc được trạm khắc hoa văn tinh xảo, năm 1992, Phủ Thượng Đoạn được Bộ Văn hóa truyền thống cổ truyền, Thể thao và Du lịch công nhận là di tích lịch sử kiến trúc thẩm mỹ và nghệ thuật Quốc gia, biến thành 1 trong những “Tứ linh từ” thiêng liêng của huyện cổ An Dương.
Người Việt có câu: “Tháng 8 giỗ cha, tháng ba giỗ mẹ”, mẹ ở đây đây là nói tới thánh mẫu Liễu Hạnh, 1 trong những tứ bất tử do nhân dân phong Tặng Kèm: Tản Viên, Thánh Gióng, Chử Đồng Tử và Chúa Liễu. Mẫu Liễu Hạnh được thờ ở nhiều địa điểm trên cả nước như phủ Tây Hồ (thủ đô Hà Nội), đền Lộ (Hà Tây), đền Sòng (Thanh Hóa), phủ Giầy (Nam Định), phủ Thượng Đoạn (Hải Phòng).
Phủ Thượng Đoạn đây là địa điểm thờ của thánh mẫu Liễu Hạnh tại Hải Phòng, đặc điểm địa điểm đây còn được nhắc tới trong các sách kim cổ. Những sách như “Hải Dương dư địa chí”, “Đại Nam thống nhất chí” được soạn vào đời Nguyễn đều nhắc tới phủ Thượng Đoạn và xếp vào hàng di tích lịch sử của tỉnh Hải Dương.
Lịch sử Phủ Thượng Đoạn
Tương truyền, cả 3 lần hạ giới của Công chúa Liễu Hạnh là cả ba lần Đức Thánh Mẫu tương trợ người nghèo, cứu dân khai hoang lập đất, công việc làm ăn sinh sống. Nổi bật, trong một lần Đức Thánh Mẫu du thuyền thăm xứ biển Đông tới vùng biển Hải Phòng, cảm nhận địa điểm đây có một cồn cát cảnh đẹp mê hồn, giữa chốn mây trời bao la, bèn nghỉ chân lên thưởng ngoạn.
Ở đây, người khai ân tương trợ dân lành, dạy dân biết công việc làm ăn sinh sống và được nhân dân rất chi là kính trọng, hâm mộ. Địa điểm mà Đức Thánh Mẫu đã đặt chân đến nơi đó đây là vùng đất Đông Hải ngày nay. Để tưởng niệm công ơn của các người, dân làng Đông Hải xưa cùng nhau lập nên ngôi đền để nhanh chóng tối thờ phụng. Ngôi đền được dựng trên một khu đất cao, thoáng rộng, trông về phía Tây Nam, ngày nay có tên Phủ Thượng Đoạn.
Kiến trúc Phủ Thượng Đoạn
Phủ Thượng Đoạn được xây trông về phía nam trong tư cách thức “thánh nhân nam diện nhi thính thiên hạ”, nghĩa là bậc thánh nhân ngồi quay trở về phía nam mà nghe thiên hạ tâu bày. Trước mặt phủ có hồ nước là điểm tụ thuỷ trở nên thế phong thuỷ, tạo ra sự hài hoà âm khí và dương khí, nhằm mục tiêu mục tiêu tích phúc cho thế đất địa điểm đây.
Không các vậy, dưới bàn tay tài hoa, điêu luyện của các nghệ nhân xưa, bên phía trong tòa bái đường chỉ ra rất chi là lung linh với các mảng chạm khắc: chạm thủng, chạm nổi, chạm bong kênh về các đề tài như hổ phù, rồng, phượng, tứ quý, tứ linh,… bộc lộ sự hài hòa âm khí và dương khí, nhu yếu sự nâng tầm phát triển an khang.
Trong gian cung giữa có treo bức đại tự sơn son thếp vàng, trong chạm nổi chữ Hán “tối linh từ” nhằm mục tiêu định vị sự linh thiêng của di tích lịch sử thờ mẫu. Chính sự phối kết hợp nhuần nhuyễn giữa thẩm mỹ và nghệ thuật hội họa và điêu khắc mang tính chất ước lệ và đặc trung cao đã tạo ra nét sang trọng và đồ sộ cho công trình xây dựng kiến trúc cổ.
Theo truyền ngôn, phủ được thành lập vào thời gian thế kỷ XVI và đã qua không ít lần tu sửa, tôn tạo. Phủ Thượng Đoạn chiếm dụng một công trình xây dựng kiến trúc cổ kha khá mô hình và bề thế. Kiến trúc phủ bố cục tổng quan theo lối “tiền nhất – hậu đinh”, bao gồm 3 lớp: tam quan, bái đường và hậu cung.
Phủ Thượng Đoạn chiếm dụng các công trình xây dựng chạm khắc kiến trúc gỗ đắc sắc như: chạm nổi, chạm bong kênh trên gỗ với các đề tài hổ phù, hàm phượng, hàm đào, lưỡng long, cỏ cây, hoa, quả thiêng,… Nghệ thuật chạm nổi ở đây đã đạt tới chuyên môn thẩm mỹ và nghệ thuật cao, tạo ra một bức họa đồ cổ kính, trang nghiêm mà không hề thua kém phần rực rỡ trong công trình xây dựng kiến trúc.
Nổi bật, tại Phủ Thượng Đoạn hiện vẫn còn lưu giữ 23 truyền thống phong cho Liễu Hạnh Công Chúa Thượng Đẳng Thần có niên đại từ thời điểm năm 1846-1924.
Phủ Thượng Đoạn có một hệ thống thờ Mẫu không thiếu thốn:
- Tam toà thánh mẫu: đặc trung cho hệ thống cai trị 3 miền của thiên hà bao gồm miền trời, miền núi và miền sông nước
- Ngũ vị tôn ông là 5 quan lớn cai trị và triển khai ý đồ của mẫu ở 5 phương
- Tứ phủ quan hoàng, tứ phủ thánh cô, tứ phủ thánh cậu: là những người dân phụ tá cứu việc của Mẫu
- Hậu cung, cạnh ban Tam toà thánh mẫu đặt ban thờ Thánh phụ, Thánh mẫu
Lễ hội Phủ Thượng Đoạn
Vào tháng ba âm lịch hàng năm, Phủ Thượng Đoạn lại bừng bừng mở hội với các hoạt động tế, lễ. Nổi bật, trong lễ hội có nghi thức rước kinh sách từ chùa Vẽ về Phủ để phối thờ. Chính là một nghi lễ đã không còn gì thiếu trong lễ hội của Phủ Thượng Đoạn hàng năm, nhằm mục tiêu nhắc lại sự tích của thánh mẫu.
Ở sát bên các hoạt động tế lễ nghiêm túc, rước sách kính cẩn, lễ hội Phủ Thượng Đoạn còn tổ chức một số trong những game show dân gian như tổ tôm điếm, hát chèo, hát ca trù, hát chầu thánh mẫu,…lôi kéo phần nhiều nhân dân và nhiều du khách du lịch thập phương về thắp nhang và tham gia lễ hội địa điểm cửa mẫu.
Với các nét văn hóa truyền thống cổ truyền độc lạ mang đậm dấu ấn lịch sử, ngày 21/01/1992 di tích lịch sử Phủ Thượng Đoạn đã được Bộ Văn hoá Thông tin được đứng thứ hạng di tích lịch sử kiến trúc thẩm mỹ và nghệ thuật theo Quyết định số 97/QĐ và biến thành 1 trong những “tứ linh từ” thiêng liêng của huyện cổ An Dương.
Chuyên Mục: Review Hải Phòng
Nguồn Blog Review Du Lịch: https://bietthungoctrai.vn/ Khảo sát về Phủ Thượng Đoạn – Hải Phòng
