Review Tham Quan Chùa Đà Quận Cao Bằng Ở đâu? Thời gian mở cửa? Lễ hội 2023

Chùa Đà Quận ở đâu ?

Chùa Đà Quận tọa lạc tại xóm Đà Quận, xã Hưng Đạo, thuộc Thị xã Cao Bằng (trước đó thuộc huyện Hoà An). Chùa được thành lập vào thời điểm đầu thế kỷ XVII, thời vua Càn Thống (Mạc Kính Cung) để thờ Đà Quận công Mạc Ngọc Liễn, một danh tướng đã có khá nhiều công với nhà Mạc từ lúc ban đầu cho tới lúc kết thúc một triều đại.

Địa điểm: Làng Đà Quận, Xã Hưng Đạo, Huyện Hòa An, Hưng Đạo, Hòa An, Cao Bằng

Thời gian mở cửa Chùa Đà Quận Cao Bằng

Mở cửa lúc :8 giờ

Đóng cửa lúc :18 giờ

Giới thiệu Chùa Đà Quận Cao Bằng

Chùa có tên Đà Quốc công Mạc Ngọc Liễn, một danh tướng của nhà Mạc, được thành lập từ thời vua Mạc Kính Cung (1594 – 1625) thờ Phật bà Quan Âm. Trong Chùa Đà Quận Cao Bằng có hai quả chuông treo ở hai bên lầu gác đền thờ Hồng Liên công chúa cao bốn thước, năm tấc, chu vi tám thước chín tấc, ước nặng nghìn cân. Mỗi kỳ tế lễ xuân thu thì gõ chuông, chuông vang như sấm, chấn động trăm dặm.

Trên chuông thần có đúc bài minh bằng chữ Hán mệnh danh vẻ đẹp của châu Thạch Lâm lúc này và sự phục hồi của chùa Viên Minh sau lúc nhà Lê khôi phục lại đất Cao Bằng.

Trên chuông thần có đúc bài minh bằng chữ Hán mệnh danh vẻ đẹp của châu Thạch Lâm lúc này và sự phục hồi của chùa Viên Minh sau lúc nhà Lê khôi phục lại đất Cao Bằng. Chuông chùa Đà Quận là một di sản văn hoá quý báu của dân tộc, một di tích lịch sử xứng đáng được gìn giữ và lưu truyền. Hàng năm nhân dân Cao Bằng đều đi trẩy hội chùa Đà Quận vào mùng 9 tháng Giêng.

Chùa Đà Quận – Di sản văn hoá quý báu của dân tộc

Chùa Đà Quận là một di tích lịch sử xứng đáng được gìn giữ và lưu truyền. Được thành lập từ thời vua Mạc Kính Cung vào thế kỷ XVII, chùa là nơi thờ cúng Phật bà Quan Âm và đặc biệt nổi tiếng với hai quả chuông cổ cực kỳ lớn.

Lịch sử của Chùa Đà Quận

Tên gọi Đà Quốc công Mạc Ngọc Liễn, một danh tướng của nhà Mạc, chùa Đà Quận đã chứng kiến nhiều thăng trầm của lịch sử Việt Nam. Trong lịch sử, chùa từng bị hoang phế, nhưng sau đó được phục hồi lại vào thời nhà Lê.

Khám phá Chùa Đà Quận Cao Bằng

Chùa có tên Đà Quốc công Mạc Ngọc Liễn, một danh tướng của nhà Mạc, được thành lập từ thời vua Mạc Kính Cung (1594 – 1625) thờ Phật bà Quan Âm. Trong chùa có hai quả chuông treo ở hai bên lầu gác đền thờ Hồng Liên công chúa cao bốn thước, năm tấc, chu vi tám thước chín tấc, ước nặng nghìn cân. Mỗi kỳ tế lễ xuân thu thì gõ chuông, chuông vang như sấm, chấn động trăm dặm.

Quả chuông lớn trong Chùa Đà Quận

Trong chùa có hai quả chuông treo ở hai bên lầu gác đền thờ Hồng Liên công chúa cao bốn thước, năm tấc, chu vi tám thước chín tấc, ước nặng nghìn cân. Mỗi kỳ tế lễ xuân thu thì gõ chuông, chuông vang như sấm, chấn động trăm dặm. Trên chuông thần có đúc bài minh bằng chữ Hán mệnh danh vẻ đẹp của châu Thạch Lâm lúc này và sự phục hồi của chùa Viên Minh sau lúc nhà Lê khôi phục lại đất Cao Bằng.

Hàng năm vào mùng 9 tháng Giêng, nhân dân Cao Bằng đều đi trẩy hội chùa Đà Quận để cầu mong cho gia đình được an lành, tốt đẹp và đưa lên lời nguyện vọng cho một năm mới thành công.

Chùa Đà Quận ngày nay

Hiện nay, chùa Đà Quận đã tan hoang và chỉ còn hai quán nhỏ dại rêu phong ở trong khu đất nền chùa. Tuy nhiên, di sản văn hoá quý báu này vẫn còn được nhân dân địa phương gìn giữ và tôn vinh.

Phan Ngọc Khuê nhận định về hai quả chuông chùa Đà Quận

Trong cuộc Hội thảo về văn hóa truyền thống cổ truyền Dân gian Cao Bằng thực hiện vào các ngày 21-23/2/1993, họa sĩ Phan Ngọc Khuê(1) nhận định rằng: chuông đã mờ hết chữ, không mô tả, nhưng thuộc “phong phương pháp nghệ thuật và thẩm mỹ cuối Trần đầu Lê”(2).

Chùa Đà Quận tên chữ là Viên Minh tự, hiện thuộc xã Hưng Đạo huyện Hòa An tỉnh Cao Bằng, nay đã tan hoang, nhưng trong khu đất nền chùa còn sống sót hai quán nhỏ dại rêu phong, bên phía trong treo hai quả chuông lớn. Trong cuộc Hội thảo về văn hóa truyền thống cổ truyền Dân gian Cao Bằng thực hiện vào các ngày 21-23/2/1993, họa sĩ Phan Ngọc Khuê(1) nhận định rằng: chuông đã mờ hết chữ, không mô tả, nhưng thuộc “phong phương pháp nghệ thuật và thẩm mỹ cuối Trần đầu Lê”(2).

Để xác minh rõ chi phí hai quả chuông này, ông Triệu Đình Vương Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng và ông Y Phương, Giám đốc Sở VHTT tỉnh Cao Bằng, đã tổ chức ngay 1 cuộc điều tra khảo sát điền dã giữa hai buổi họp sáng và chiều ngày 23-2-1993, trực tiếp đưa GS. Trần Quốc Vượng cùng hai chúng tôi tới thăm chùa Đà Quận.

Với thời gian bó hẹp, đoàn chúng mình đã khẩn trương tìm hiện vật và chiếm lĩnh được một trong những tư liệu để bước đầu tiên rất có thể tạm gợi ra vài nhận xét nhỏ nhắn. Sau khi quay trở lại thủ đô hà nội, chúng mình đã tra xét các văn bản cổ của rất nhiều người xưa để lại, mà trong số đó có đề cập tới danh vật, danh nhân, chùa chiền và lịch sử – văn hóa truyền thống cổ truyền Cao Bằng, nhằm mục tiêu hiểu sâu hơn về chi phí hai quả chuông này.

Tại chỗ này, chúng tôi muốn trình làng, mô tả lại đôi điều về hai quả chuông chùa Đà Quận và qua đó bạo dạn nêu nên một số trong những nhận xét sơ bộ.

– Hai quả chuông chùa Đà Quận vào loại các chuông lớn ở việt nam. Quả chuông lớn: cao 1,75 m, miệng rộng 1,07m. Quả chuông nhỏ dại: cao 1m55, miệng rộng 0m95. Cả hai đều đúc bằng hợp kim đồng, lâu ngày đã ngả sang màu gang. Quả chuông lớn ở bồ lao treo bị cưa mất một chân rồng. Quả chuông nhỏ dại ở thân thủng một lỗ (Dân bản địa kể rằng: tiếng chuông kêu vang lớn quá làm mỗi người trong bản mường mất ngủ, cho nên họ đục đi cho bớt vang).

– Hai quả chuông như thế, nhưng quai treo thì lại rất ngắn và chỉ cao chừng hơn 20cm, làm cho dáng chuông như lùn xuống và bè ra. Cả hai quả chuông đều phải có dáng rất mập khỏe, hình khối căng bầu. Trang trí dễ dàng và đơn giản với miệng loe nhưng để trơn. Chủ yếu là bốn nhóm gờ dọc và một đội gờ ngang ở chừng 1/3 thân chuông (tính từ dưới lên). Địa điểm gặp nhau của rất nhiều nhóm gờ ngang và dọc ấy tạo thành núm đánh.

Ý nghĩa của hai quả chuông lớn thời Mạc

Theo bài viết, hai quả chuông này đều biểu thị nhiều kỹ năng đặc biệt là các di vật của hậu kỳ thời Mạc. Chúng được tạo ra để thể hiện sự giàu có, quyền lực của nhà Mạc, đồng thời cũng là những tài sản văn hóa của quốc gia.

Ngoài ra, trên mặt chuông nhỏ dại có khắc chữ vuông ở toàn bộ các ô. Các ô thuộc nửa trên đã mờ gần hết chữ, các ô thuộc nửa dưới còn rõ hơn. Trong đó, các ô có khắc phần đầu của bài văn đã đọc được phần lớn các chữ vuông là chữ Hán. Điều này cho thấy rằng, hai quả chuông này có mối liên hệ mật thiết với lịch sử, đặc biệt là lịch sử của Việt Nam và Trung Quốc.

Ngoài ra ở cuối của hai nhóm gờ dọc, đối nhau cũng luôn tồn tại núm đánh. Cục bộ có 6 núm đánh nổi lớn, rõ. Những núm này cấu trúc giống nhau: trong là một hình trụ, bao ngoài là một bông sen nổi cao, gồm 12 cánh vuông. Quanh vai chuông cũng luôn tồn tại một đội gờ ngang để phân ra phía bên trên là đỉnh chuông bẹt, ở đó có bồ lao treo là đôi rồng gắn nối ngược chiều nhau ở khoảng ngực. Những con rồng này đều phải có mào dài, sừng ngắn và mập, tóc chải mượt, thân mập.

Nhìn chung diện mạo chuông và bày diễn trang trí chuông mang chất điêu khắc nối khối, chân chất, rộng rãi, mộc mạc. Hình khối và đường nét đều rõ ràng và cụ thể. Do vậy, vừa thoáng nhìn, chúng mình đã có khá nhiều thể contact với lịch sử và thấy cả hai quả chuông đó đều biểu thị nhiều kỹ năng đặc biệt là các di vật của hậu kỳ thời Mạc.

– Về văn tự ngay tới tên chuông, mà bình thường vẫn cảm nhận thấy được đúc bằng đại tự nổi cao, thì ở cả hai chuông đều không còn. Thoạt nhìn, mặt chuông không cảm nhận thấy Minh văn, nhưng quan sát kỹ sẽ cảm nhận thấy mặt quả chuông nhỏ dại có khắc chữ vuông ở toàn bộ các ô. Trong đó, các ô thuộc nửa trên đã mờ gần hết chữ, các ô thuộc nửa dưới còn rõ hơn. Ở đó có khắc phần đầu của bài văn đã đọc được phần lớn các chữ vuông là chữ Hán.

Phiên âm Hán Việt như sau: “Viên Minh tự chung, minh Tán viết: Thiên khi Nam Việt, Địa tịch Cao Bằng. Trung cư bản Phủ, Để khống Đế thành. Thạch Châu lặc [?], Đà Quận địa linh. Thanh Sơn(3) Thủy tú, Mãng(4) Thủy nhiễu oanh. Tổ danh thắng tích, Tự hiệu Viên Minh. Cao đồng chú thạch, Nhật dương tương hành. Thượng huyền lâu các, Thạch trí vu thinh. Phong lịch ngồi ngỗi, Kim ngọc khanh hạnh. Bồ xao nguyệt động, Khí động phong thanh.

Thần từ đối lập, Cung điện tranh vanh. Thời canh trú dạ. Tịch chung minh. Thế tình biến hoán, Nhân vật hoành sinh. Nhân do [?] [?], Trí lực kinh dinh. Tá Mạc thánh chúa, Phù Tộ hiền khanh. Kim đồng bị thạch, Phật tự mô hoành. Tưu công tạo tác, Lưu đại Phan Hình. Y thời cẩn rất tốt, Hội chủ cáo thành. Hoàn viên như nguyện, Viễn cận tri danh. Âm công ký hiển, Dương báo tất vinh!”.

Tạm dịch là Văn khắc chuông chùa Viên Minh. Lời tán rằng: Trời mở Nam Việt, Đất lập Cao Bằng. Ở chính giữa bản Phủ, Vững đất thành Vua. Thạch Châu kiên [cố?], Đà Quận đất thiêng. Non xanh nước biếc, sông Mãng uốn quanh. Cổ danh thắng tích, Chùa gọi Viên Minh. Chế đồng đục đá. Sống cùng trời trăng, chuông treo lầu gác. Chuông đặt trong sảnh. Gió thổi vang vang, tiếng ngọc rung rinh, chuông động vầng nguyệt, Mỗ động gió âm.

Đền Thần đối lập, Cung điện chênh vênh, Giờ giấc sớm tối, Tiếng chuông u huyền. Thế tình đổi khác, người vật phát sinh. Nhân do [?] [?], ra sức sửa trị. Giúp thánh chúa Mạc, Tôi hiền phù vận. Chuông đồng bia đá, Chùa Phật lớn lao. Đón thợ dựng xây, Giữ mãi hình Phật. Đúng hạn hoàn thiện, Hội chủ báo công. Lòng thành hoàn toàn. Gần xa biết tiếng. Âm công rạng tỏ, Dương báo quang vinh

Rõ ràng và cụ thể người sáng tác bài minh rất tự hào với mảnh đất nền Cao Bằng của nước Nam Việt, địa chỉ đây cảnh thú thanh lịch, có chùa Viên Minh, đền thần và hoàng cung lầu cao gác đẹp, có chuông chùa hằng ngày đánh lên vang động không trung. Người sáng tác cũng đề cao nhà Mạc hội tụ được nhân tài. Như vậy, rất rất có thể chuông chùa Viên Minh được đúc khi nhà Mạc đang chiếm giữ Cao Bằng và đóng đô ngay ở chỗ này.

Ở 1 ô khác trên chuông có ghi tên người hưng công. Phần nhiều tên bị mờ, song còn rõ hơn hết được coi là dòng tên một người vk là Phạm Thị Ngọc Yến, tức phải thuộc vào dòng xoáy dõi quyền quý và cao sang.

Kiểm tra lại dự kiến niên đại ở trên, chúng tôi tìm kiếm được trong sách Đại Nam Nhất thống chí, mục Chùa quán thuộc tỉnh Cao Bằng (Tập IV, tr.404, bản dịch, Nxb. KHXH, 1971) có ghi: “Chùa Minh Viên: ở xã Xuân Lĩnh huyện Thạch An, nay trong chùa có một quả chuông, khắc chữ Kiền thống thập cửu niên Tân Hợi chú”. Và “Chùa Đông Lân”: ở xã Vu Thủy huyện Thạch Lâm Tương truyền chùa này cùng chùa Minh Viên đều do nhà Mạc dựng”.

Lễ hội ở Chùa Đà Quận Cao Bằng

Chùa Đà Quận Cao Bằng được tổ chức lễ hội vào mùng 9 tháng Giêng hàng năm, thu hút đông đảo nhân dân đến tham dự. Phần lễ bao gồm Văn tế, dâng lễ và thắp hương, được tiến hành từ tối mùng 8 âm lịch. Nhiều cuộc chơi dân gian như cờ tướng, bịt mắt đập bóng, tung còn và cờ người cũng được tổ chức trong ngày hội.

Công tác chuẩn bị cho lễ hội được tổ chức chu đáo, an toàn và đáng tin cậy, vui lòng, tiết kiệm, cạnh tranh lành mạnh. Năm nay, hội được tổ chức thuận lợi, tạo điều kiện cho mỗi người dân đi lễ bái đầu xuân năm mới. Các du khách thập phương cũng có cơ hội tham gia trẩy hội và hái lộc đầu năm tại chùa Đà Quận Cao Bằng.

Ông Đàm Văn Đồng, phường Sông Hiến, cho biết rằng mỗi năm ông cùng gia đình đến thắp nhang và cầu nguyện cho tất cả hộ dân có nhiều sức mạnh và vạn sự suôn sẻ.

Thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội, các năm mới gần đây, công tác làm việc chủ tịch lễ hội được tăng nhanh, triệu tập và trình làng an toàn và đáng tin cậy, vui lòng, tiết kiệm, cạnh tranh lành mạnh, tạo tình huống cho du khách thập phương trẩy hội, hái lộc đầu năm. 

Chuyên Mục: Review Cao Bằng

Nguồn Blog Review Du Lịch: https://bietthungoctrai.vn/ Chùa Đà Quận