Nhà cổ trăm cột ở đâu?
Có dịp du lịch Long An về Cần Đước, bạn hãy nhớ là ghé qua Nhà Cổ Trăm Cột. Cái “độc” của khu nhà ở không riêng gì vì tên thường gọi nguồn gốc theo đặc thù kiến trúc (nhà có trên một trăm cây cột), mà còn vì đấy là khu nhà ở “rường” của xứ Huế, tọa lạc lọt giữa vùng quê Nam Bộ.
Nhà trăm cột tọa lạc ở tả ngạn sông Vàm Cỏ Đông, thuộc xã Long Hựu Đông, huyện Cần Đước, tỉnh Long An. Ngôi nhà này do ông Trần Văn Hoa lúc đó là Hương Sư làng Long Hựu, tổng Lộc Thành Hạ ,tỉnh Chợ To thành lập. Dù gọi là nhà trăm cột các sự thực, khu nhà ở có tới 120 cột, trong số đó 68 cột chính và 52 cột vuông bé dại phụ trợ.
Chỉ dẫn lối đi đến nhà Trăm Cột
Tọa lạc cách thức thành phố Hồ Chí Minh khoảng 50km, du khách chỉ mất có khoảng gần 2 tiếng đồng hồ đồng hồ đeo tay đeo tay đi xe. Với các bạn không biết tới lối đi đến địa điểm đó thì có khả năng tìm hiểu thêm ngay con đường dưới đây.
Xuất phát từ giữa trung tâm thành phố, tất cả chúng ta đi dọc theo đường Trường Chinh, Lũy Bán Bích và Kinh Dương Vương. Tại Ngã ba An Lạc thì tất cả chúng ta đi theo lối ra đầu tuần để vào Xa lộ Đại Hàn/QL1A. Từ đây liên tục đi chạy dọc theo đường Đoàn Nguyễn Tuấn và Đường 234 tới Đinh Đức Thiện tại Tân Quý Tây. Sau đó đi theo đường TL826/Tỉnh lộ 826/ĐT826 và Đường né Cần Đước tới ĐT23/ĐT826B tại Phước Đông. Cuối cùng, đi dọc ĐT23/ĐT826B là sẽ tới nhà cổ Trăm Cột tại Long Hựu Đông.
Lịch sử của nhà cổ trăm cột
Theo các dữ liệu về lịch sử khu nhà ở cổ trăm cột được lưu truyền lại, người sở hữu thứ nhất và kiến tạo ra dự án công trình lịch tuyệt đối đấy là ông Trần Văn Hoa. Ông hoa năm 22 tuổi đã sở hữu chức danh trong cộng đồng quân Cần Đước, Gia Định vào thời Pháp thuộc. Vì các lý do đó mà nhà cổ trăm cột còn sinh tồn các chiếc tên khác là nhà ông cộng đồng, nhà ông Cả.
Ngôi nhà cổ được thành lập khi ông Trần Văn Hoa đang là hương sư làng Long Hựu, tổng Lộc Thành Hạ, tỉnh Chợ To. Hiện tại, khu nhà ở đang rất được chiếm dụng bởi ông Trần Văn Ngộ là cháu nội của ông Hoa và bà xã là bà Trần Thị Ngỏ.
Ông Trần Văn Hoa là một vị phú hộ yêu nghệ thuật và thẩm mỹ. Ông Hoa đã không còn gì tiếc việc phải dẫn ra một khoản tiền rất lớn để thành lập khu nhà ở cổ này. Giá trị của nhà cổ trăm cột rất lớn và chưa phải ai cũng luôn có thể tự mình chi trả cũng tương tự ông Hoa.
Ông Hoa đã phải tự mình ra tận Huế để luận bàn với các nghệ nhân về cục bộ các khâu từ thiết kế kiến thiết bản vẽ, chất liệu thành lập và thời hạn triển khai tiến hành. Suốt ròng rã nửa năm trời ở Huế, ông đi mọi nơi để nghiên cứu về kiến trúc của không ít khu nhà ở rường, các hoa văn chạm trổ… mang nét dân dụng.
So với ông Hoa, mẫu thiết kế kiến thiết là thứ được gây được sự chú ý nhiều nhất. Bản thiết kế kiến thiết này cần phải đáp ứng nhu cầu được không ít các mong muốn. Nó không riêng gì cần dấu hiệu được sự hài hòa âm khí và dương khí của phương Đông, phong thủy cực tốt mà còn phải chiếm dụng các điểm đặc thù nhất của miền Tây Nam Bộ. Điều này đã hình thành một dự án công trình nhà trăm cột độc lạ, xứng đáng được gọi là một tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ.
Vì khâm phục đam mê nghệ thuật và thẩm mỹ vô hạn của người sở hữu khu nhà ở, 17 vị nghệ nhân đã vượt quãng đường từ Huế để tới với mảnh đất nền Cần Đước. Sau ba năm ròng rã, họ sau cuối cũng hoàn thành xong một siêu phẩm để đời, một gia tài văn hóa cổ truyền, lịch sử mà người đời sau đều trầm trồ khen ngợi.
Nhà trăm cột tại Cần Đước được khai công thành lập vào khoảng thời gian 1898 và cho tới năm 1903 thì hoàn tất. Trong quãng thời hạn đó, 2 năm vừa qua tiên dành để thành lập nền móng và khu nhà ở, 3 năm kế đến là khoảng thời hạn để chạm trổ các hoa văn bày diễn trang trí và đồ bên trong. Điều đó đã cho thấy từng rõ nét trong ngôi nhà cổ đó đã được tạo tác tỉ mỉ đến mức độ độ nào.
Nhà cổ trăm cột đã giữ vững vàng tại mảnh đất nền này hơn 100 năm. Trải qua quá nhiều mưa nắng của thời hạn nhưng vẻ đẹp của khu nhà ở cổ vẫn đã không còn gì bị giảm đi. Vào trong ngày 27 tháng chín năm 1997, nhà cổ trăm cột vinh dự được bộ Văn hóa cổ truyền – Thông tin công nhận và đứng thứ hạng là một trong các các di tích lịch sử lịch sử – văn hóa cổ truyền Quốc Gia theo đưa ra quyết định số 2890 – VH/QD/.
Tham Quan Nhà cổ trăm cột Long An
Chủ nhân của khu nhà ở là ông Trần Văn Hoa lúc đó là Hương Sư làng Long Hựu, tổng Lộc Thành Hạ ,tỉnh Chợ To.
Nhà trăm cột có kiểu chữ “Quốc”, 3 gian, 2 chái đôi với diện tích 822m2 trong một khu vườn rộng 4.886m2. Ngôi nhà đó được khai công vào khoảng thời gian 1901, tới năm 1903 thì hoàn thành xong và năm 1904 thì xong phần chạm khắc bày diễn trang trí do nhóm 15 thợ từ làng Mỹ Xuyên – làng chạm khắc mộc đình đám của Thừa Thiên – Huế triển khai bằng chất liệu chủ đạo là các loại gỗ quý như cẩm lai, mun… mái lợp ngói âm khí và dương khí, nền nhà bằng đá tảng cao 0,9m, mặt nền lát gạch Tàu lục giác.
Nhà bao gồm hai phần: phần trước là phần nội tự – ngoại khách, phần sau là phần để ở và sinh hoạt. Lẫm lúa ở cuối cùng đã tháo dở (1952), nay chỉ với nền móng. Mặt chính nhà quay trở về hướng Tây Bắc, xung quanh nhà có sân rộng sử dụng để phơi lúa, bột. Hành lang, hiên và nền nhà được lát gạch Tàu, khoảng trống thoáng đãng hướng ra phía khu vườn rộng nên luôn thoáng mát. Cánh cửa chính và các hành lang cửa số có song hình con tiện, bản gỗ.
Cấu tạo chính của Nhà Trăm Cột kiểu xuyên trính ( còn được gọi là nhà đâm trính, nhà rường), khung sườn kiểu bát trụ, khẳng định theo phía Tây – Đông, Tiền – Hậu. Những bộ phận của cấu trúc chính như trính, trổng đều chạy chỉ , uốn cong kiểu nhà rường ở miền Trung. Tiếp giáp giữa bộ phận trính và trổng để đỡ đòn dông nóc nhà được cách thức điệu hình ”chày cối”, đặc trung cho âm khí và dương khí hòa hợp (nên còn được gọi là kiểu nhà chày cối). Này là kiểu nhà cổ truyền có không ít điểm vượt trội bởi bộ khung rất chắc như đinh đóng cột.
Ngôi nhà có tới 120 cột, trong số đó 68 cột chính và 52 cột vuông bé dại phụ trợ
Đặc biệt, bày diễn trang trí trong kiến trúc ở Nhà Trăm Cột đã cho thấy nghệ thuật và thẩm mỹ điêu khắc của không ít nghệ nhân dịp trước ở vào trình độ chuyên môn bậc cao qua cách thức bố cục tổng quan, dấu hiệu đề tài tương tự như giải quyết kỹ thuật. Toàn bộ hệ thống vì kèo, xuyên được chạm nổi, chạm lọng rất công phu các đề tài ”vân hóa long”, ” tứ thời” kiểu ”dây lá hóa” đặc thù của Huế rất tinh tế và sắc sảo.
Này là kiểu nhà cổ truyền có không ít điểm vượt trội bởi bộ khung rất chắc như đinh đóng cột
Những gian nội tự và ngoại khách là địa điểm triệu tập tốt nhất chi phí nghệ thuật của dự án công trình mà người xưa đã gửi gấm trên từng nét chạm.
Đây chính là một tập hợp phong phú, nhiều mẫu mã các đề tài cổ điển như ”tứ linh”,”tứ thời”,” bát quả”; các mô típ dấu hiệu Phúc – Lộc -Thọ ở bên cạnh các đề tài phương Tây như hoa hồng, sóc – nho, cùng các nhân tố Nam bộ như mãng cầu, bình bát,khế,măng cụt, đã được các nghệ nhân dấu hiệu công phu trên các bao lam, các khung ô hộc, vách ngăn, vách lá gió, bàn thờ cúng , ghế nghi, bàn tròn , bàn dài, bằng kỹ thuật chạm lọng, chạm nổi, chạm bong kênh, chạm nổi trên nền chạm lọng, hết sức điêu luyện và tài tình.
Từ cột nhà tới các đồ sử dụng như bàn và ghế, giường, tủ, phản… đều được chạm khác tỉ mỉ, công phu
Nét tính chất trong phong cách thức chạm gỗ ở đấy là ở bên cạnh phong cách thức tả thực khéo léo, tỉ mỉ nặng tính coppy, gò bó bởi các qui phạm phong kiến là phong cách thức cách thức điệu phóng khoáng với cân nặng lớn các đồ án dạng ”dây lá hóa” đã tạo thêm sự nhiều mẫu mã, sinh động, gây xúc cảm cho người thưởng ngoạn.
Gian ngoại khách ở Nhà Trăm cột còn được tô điểm bởi các bức hoành phi, đối liễng, sơn son ,thếp vàng, cẩn ốc xa cừ có nội dung nói lên tâm lý hướng tới cuộc đời an lạc, (Thiên địa náo trường xuân mậu trúc mai thanh khai hảo cảnh, Hướng sơn y chiến thắng vận phi điểu cách thức tráng kỳ quan) hay ca tụng cảnh đẹp (Sơn trang cổ họa) ,cầu phúc ,chúc thọ. Cục bộ được bố cục tổng quan, giải quyết một cách thức hài hòa trong khoảng trống kiến trúc làm choàng lên nét tráng lệ và trang nghiêm của một ngôi nhà thời thánh và cũng đầy tráng lệ và trang nghiêm của một dự án công trình kiến trúc điêu khắc cổ truyền.
Đồ đạc quý giá ở nhà đều phải sở hữu tuổi đời cả trăm năm, đa phần làm được làm bằng gỗ quý. Trong đó, chi phí nhất là bộ trường kỷ đặt ngay gian chính để trà nước đón tiếp khách hằng ngày. Phương thức thu xếp, sắp xếp từng đồ đạc phía bên trong khu nhà ở đều phải sở hữu đặc biệt ý nghĩa, dấu hiệu sự tôn nghiêm, và mang nội dung khuyên dạy con cái sống theo cương thường đạo lý của Khổng giáo, Phật giáo.
Theo các nhà nghiên cứu, Nhà Trăm Cột là một khu nhà ở có kiểu thức thời Nguyễn, về đại thể mang ý nghĩa rõ nét của phong cách thức Huế. Nhưng do được gia công theo đơn mua hàng của gia chủ trong toàn cảnh Nam Bộ thời thuộc Pháp nên có không ít nét tiểu dị trong đề tài bày diễn trang trí, tạo sự nhiều mẫu mã và phong phú. Đó cũng chính là một trong những phần lịch sử – văn hóa cổ truyền đất phương Nam vào cuối thế kỷ 19 vào đầu thế kỷ 20.
Ngôi nhà được đặt ở đất Long An nên phía bên ngoài, việc bày diễn trang trí cây kiểng cũng khác. Bình dân hơn, được bố trí theo hướng mở chứ không khép kín như nhà rường Huế. Vẻ đẹp của Nhà trăm cột là vẻ đẹp của việc phối hợp hài hòa và sắc sảo với hồn cốt vùng sông nước, kênh rạch Miền Tây.
Với chi phí ấy, năm 1997 Nhà Trăm Cột đã được Bộ Văn Hóa – Thông Tin đứng thứ hạng là Di tích lịch sử – văn hóa cổ truyền Quốc Gia (số 2890- VH/QĐ/ 27.09.1997). Hơn 120 năm đã trôi qua với bao mưa nắng nhưng khu nhà ở vẫn vững chắc, tính chất là các chi phí trong kỹ thuật chạm khắc khiến dự án công trình này biến thành một điểm đến chọn lựa chọn lựa độc lạ đắt khách du lịch ở vùng đất này.
Kiến trúc của nhà cổ trăm cột
Nhà cổ trăm cột được thành lập theo lối nhà Rường xuyên trính của xứ Huế. Ngôi nhà này đây là một tác phẩm điêu khắc cổ sang trọng được trạm khắc, tạo tác một cách thức rất chi là công phu. Nguyên liệu chủ đạo được cần sử dụng là các loại gỗ quý như cẩm lai, gỗ mun, gỗ đỏ, gỗ mật… Thiết kế kiến trúc của nhà cổ trăm cột rất chi là độc lạ.
Nhà cổ trăm cột tọa lạc trên nền đất rộng của khu vườn rộng đến 4044 mét vuông. Diện tích đúng cách dán của gian nhà là 882 mét vuông với chính diện quay trở về hướng Tây Bắc. Nền nhà cao 0.9m được lát bằng gạch Tàu lục giác. Tổng quan ngôi nhà có hai gian, ba chái với trên 120 cây cột lớn bé dại trong số đó có 68 cây cột chính và 52 cột vuông bé dại phụ trợ.
Gian nhà chính gồm 3 gian, 6 chái. Phần trước được thiết kế với theo kiểu cách thức không còn xa lạ “ngoại khách nội tự”: bên ngoài là phòng tiếp khách, ngay phía là địa điểm thờ tự. Phần sau và các chái của ngôi nhà được cần sử dụng để ở, sinh hoạt và làm căn phòng nhà bếp. Sân sau khá rộng với diện tích 100 mét vuông có đặt hai hàng lu đựng nước. Nhà phụ có phần trước làm lẫm lúa và phần sau là nhà ở của gia nhân và kho chứa đồ.
Nhà chính chia thành ba phần thấy rõ ràng: phần trước để gia công việc và đón tiếp khách, phần giữa có chức năng làm địa điểm thờ tự cho hộ dân cư và phần sau làm căn phòng ngủ. Phần trước và phần giữa được ngăn cách thức cùng với nhau bởi 1 tấm ván gỗ được chạm trổ.
Từng bức liễn, hoành phi… được đặt ở chỗ này đều được khắc họa rất khéo léo. Nội dung trên các bức liễn, hoành đó cũng rất là nhiều mẫu mã. Những chủ đề được quay quanh từ Đạo Giáo, Phật giáo tới cổ truyền văn hóa cổ truyền và đạo đức của dân tộc, cảnh đẹp thiên nhiên…
Nhà trăm cột đi theo lối kiến trúc xuyên trính, mỗi bộ phận cấu trúc đều chạy chỉ và uốn cong kiểu nhà Rường. Bộ khung được thiết kế với chắc như đinh đóng cột dưới sự tỉ mỉ, cảnh giác tính toán từng chút một của không ít người thiết kế kiến thiết. Họ đã tính toán cách thức chịu lực trên mỗi cột của dàn mái ngói, 8 vỉ kèo nhà và 18 vỉ kèo chái… làm cho khu nhà ở như được gia cố thêm vững vàng.
Mái nhà được lợp bằng ngói âm khí và dương khí đại tiểu có ba lớp. Chính diện là ba bậc cấp chính tọa lạc giữa và có 6 bậc đặc trung cho sinh – lão – bệnh – tử – sinh – lão của gia chủ khu nhà ở. Bậc cấp thứ hai chỉ có 5 bậc đặc trung cho sinh – lão – bệnh – tử – sinh được cần sử dụng cho con cái ở nhà.
Từng đồ đồ bên trong tương tự như các rõ nét bày diễn trang trí đều là tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ được tạo nên dưới bàn tay của 17 vị nghệ nhân người Huế có trình độ chuyên môn thượng thừa. Không ít tác phẩm ở chỗ này được chế tác bằng cách thức tính chất “điêu khắc trên không”.
Mỗi dòng sản phẩm, bao gồm đồ sử dụng cá thể lẫn các đồ đạc không còn xa lạ cũng đều được chạm trổ đầy tinh xảo. Kiến trúc của nhà trăm cột là sự việc phối hợp sáng tạo đầy độc lạ giữa kiến trúc nhà Rường của Huế với các nét đặc thù đậm truyền thống miền Tây Nam Bộ.
Cho tới giờ đây, một trong những phần của khu nhà ở không còn sinh tồn và bị tàn phá từ lâu nhưng các nét đẹp kiến trúc, các dấu ấn của lịch sử của thời hạn khắc ghi trên ngôi nhà vẫn luôn cuốn hút du khách tới đây điều tra và tìm hiểu. Chúc cho du khách có một chuyến hành trình tham quan nhà cổ trăm cột ở Cần Đước Long An thuận lợi và nhiều kỉ niệm.
Chuyên Mục: Review Long An
Nguồn Blog Review Du Lịch: https://bietthungoctrai.vn/ Nhà cổ trăm cột Long An
