Kiến trúc Phật viện Đồng Dương
Dựa trên các khai quật khảo cổ của các nhà nghiên cứu Phốp vào thời điểm đầu thế kỷ 20, đã cho thấy được 1 điều là phong cách xây dựng Phật Viện Đồng Dương rất đặc biệt .
Khu đền thờ Đồng Dương rộng 155 mét và dài 326 mét, có cục bộ ba cụm phong cách xây dựng được tách ra khỏi nhau bằng các tường ngăn và kế tiếp nhau theo trục từ tây sang đông. Trong ba cụm đó, chỉ cụm ở hướng tây và cụm ở hướng đông là sót lại nhiều dấu tích phong cách xây dựng và điêu khắc.
Cụm phía Tây
Cụm phía Tây gồm tháp thờ giữa trung tâm, các tháp phụ và điện thờ nhỏ dại tọa lạc dọc các chân tường bao quanh, tháp thờ đó đây là loại tháp tầng cổ truyền của Chăm Pa gồm nền, thân, và các tầng. Quanh tường của nền tháp chính được bày diễn trang trí bằng các hình tháp và hình đầu voi xen kẻ nhau.
Đồ bên trong của tháp hình vuông vắn và có hai ô khám lớn ở mặt bắc và mặt nam, trong gian thờ có một đài thờ lớn bằng đá – 1 trong các các tác phẩm điêu khắc lớn đẹp và có không ít giá cả về Phật giáo.
Ngoài ngôi tháp thờ chính trong cụm hướng tây này, còn sinh tồn dấu tích của các phong cách xây dựng khác như tháp Nam, tháp Bắc, tháp Tây Nam, tháp Tây Bắc, tháp Trung tâm, các miếu thờ nhỏ dại quanh các chân tường, các căn nhà dài, tháp cổng,…
Cụm Trung tâm
Tại cụm Trung tâm, phong cách xây dựng đã đổ nát gần hết, chỉ để lại dấu tích các bức tường, thềm cửa,…1 trong các các phong cách xây dựng quan trọng nhất của cụm hướng đông đây là căn nhà dài, đuổi theo hướng phía đông – tây, và mở hai cửa đi ra vào ở cả hai đầu hồi đông và tây.
Gian nhà được chiếu sáng bằng hai dãy hành lang cửa số ở cả hai phía tường dài, mặc dầu không để lại nhiều dấu tích phong cách xây dựng và điêu khắc như ở cụm phía Tây, nhưng một số trong những tượng môn thần – Dvarapala bằng đá là các tượng môn thần xinh tuyệt đối nhất, gây điểm chú ý gây nổi bật nhất không riêng gì của Đồng Dương mà còn cả lịch sử thẩm mỹ và nghệ thuật Chăm Pa.
Cụm phía Đông
Tại cụm phía Đông, là khu phong cách xây dựng có khả năng như một tu viện Phật giáo thực thụ, tại cụm này ngoài căn nhà dài không còn một dấu tích ngôi tháp nào, gian nhà dài được dựng trên hai dãy tám cột, có hai cột chính lớn, các cột đều bằng gạch và đều vuông.
Đài thờ Vihara tọa lạc ở cụm này còn có tượng Phật Thích Ca Mâu Ni, mặt trước của bệ bức tượng được bày diễn trang trí một nhân vật có bốn đầu và tám tay, ngự phía ở bên trên là tượng Phật ngồi hai chân thõng xuống và hai bàn tay để lên hai đầu gối, bao quanh tượng Phật có các tượng đá nhỏ dại biểu thị các tu sĩ đứng và quỳ cùng các vị La Hán.
Phật viện Đồng Dương là di tích quốc gia đặc biệt
Sáng 7-12, UBND huyện Thăng Bình, Quảng Nam đã tổ chức lễ đảm nhận Bằng di tích quốc gia đặc biệt Phật viện Đồng Dương. Phật viện này tọa lạc ở làng Đồng Dương, xã Tỉnh Bình Định Bắc, huyện Thăng Bình.
Theo nghiên cứu, Phật giáo du nhập khẩu Vương quốc Chămpa rất sớm, vào tầm khoảng các thế kỷ đầu công nguyên. Phật viện Đồng Dương là giữa trung tâm phong cách xây dựng Phật giáo quan trọng bậc nhất của Vương quốc Chămpa.
Nội dung tấm bia tìm cảm nhận tại làng Đồng Dương, Phật viện Đồng Dương được vua Indravarman II (Vương quốc Chămpa) thành lập vào thời điểm năm 875 để thờ vị Bồ tát bảo lãnh cho vương triều là Laksmindra – Lokesvara.
Bia ký còn đánh dấu cho biết thêm vào thời điểm năm 875 do lòng tin vào Phật giáo, hoàng đế đã cho dựng lên một Phật viện (Vihara) và đền thờ Laksmindra Lokesvara Svabhayada.
Vào các năm đầu của thế kỷ 20, các nhà khoa học Pháp đã khai quật được hàng nghìn tác phẩm điêu khắc vô giá, phần lớn đang rất được trình diện ở Kho lưu trữ bảo tàng Chăm tp.TP Đà Nẵng.
Năm 1901, nhà nghiên cứu người Pháp L.Finot trong đề tài có phát ngôn của tớ về sự việc di tích Đồng Dương đã ra mắt 229 hiện vật được bắt gặp.
Đặc điểm nhất là tượng phật Phật bằng đồng cao hơn nữa 1m là đề tài nghiên cứu khá lý thú được các nhà khoa học dẫn ra đoán định vì bởi theo đánh giá và nhận định chung tượng phật này được đánh giá như thẩm mỹ và nghệ thuật hoàn hảo và tuyệt vời nhất và đẹp vào loại bậc nhất của địa điểm Đông Nam Á.
Tới năm 1902, nhà nghiên cứu H.Parmentier triển khai khai quật trên một mô hình lớn tại Phật viện Đồng Dương. Cuộc khai quật đó đã hấp dẫn các nhà nghiên cứu tìm về, cùng theo đó thẩm định và đánh giá chính là 1 trong các các di tích quan trọng của địa điểm Đông Nam Á.
Theo khảo tả của H.Pramentier, hàng loạt khu đền thờ chính và các tháp tọa lạc cạnh bên phân bổ trên một trục từ tây sang đông, dài khoảng 1.300m.
Khu đền thờ chính tọa lạc trong một địa điểm hình chữ nhật dài 326m, rộng 155m, bao quanh có tường gạch bảo phủ, từ khu đền chính có một tuyến phố dài khoảng 760m chạy về hướng đông tới một thung lũng hình chữ nhật.
Ngoài phần chánh điện được bắt gặp hệ thống nền gạch của một khu tăng xá, giảng đường nối nhau trên một chu vi rộng lớn, các viên ngói lợp các khu thành lập cũng được bắt gặp rải rác, minh chứng chính là mô hình Phật viện khép kín rất lý tưởng cho công cuộc đào tạo và giảng dạy tăng tài.
Không nhu yếu là khu di tích quan trọng đó đã bị hủy diệt nặng nề bởi cuộc chiến tranh, hiện giờ chỉ từ mảng tường tháp được nhân dân gọi là Tháp Sáng cùng với nền móng các công trình xây dựng phong cách xây dựng và một số trong những vật bày diễn trang trí bị vùi lấp.
Tuy vậy đã biến đổi thành phế tích, song lòng đất của Đồng Dương vẫn còn ẩn đựng nhiều giá cả văn hóa cổ truyền lịch sử.”Âm vang Chămpa” đoạt hạng nhất
Ban tổ chức cuộc thi hình ảnh thẩm mỹ và nghệ thuật “Ninh Thuận – Nơi đến chọn lựa tương lai” đã nhận được được được 313 tác phẩm tham gia của 50 người sáng tác nội địa. Ngày 14-4, ban tổ chức cho biết thêm, tác dụng tác phẩm “Âm vang Chămpa” của nhiếp hình ảnh gia Nguyễn Thanh Liêm (tỉnh Lâm Đồng) đạt giải nhất; ngoài những ban tổ chức còn trao các giải nhì, ba và khích lệ.
Giá trị đặc biệt Phật viện Đồng Dương
Theo nội dung tấm bia tìm cảm nhận tại làng Đồng Dương, năm 875 vua Indravarman II đã cho thành lập một tu viện Phật giáo và đền thờ vị Bồ Tát bảo lãnh cho vương triều là Laskmindra Lookesvara Svabhayada. Nổi bật Phật giáo đại thừa được biểu thị rõ qua nội dung bia ký giống như các tác phẩm điêu khắc ở Đồng Dương.
Dưới triều đại của Indravarman II, kinh đô của vương quốc Chămpa lại được dời từ vùng Panduranga trở ra vùng Amaravati. Văn bia Đồng Dương cho biết thêm tên của kinh đô mới là Indrapura. Theo một số trong những nhà nghiên cứu, địa chỉ thành lập kinh đô Indrapura là địa điểm làng Đồng Dương ngày nay.
Không nhu yếu là khu di tích quan trọng vào loại bậc nhất của phong cách xây dựng Phật giáo Chămpa đó đã bị hủy diệt nặng nề bởi cuộc chiến tranh. Hiện nay, trong khu di tích này chỉ từ mảng tường tháp được nhân dân gọi là Tháp Sáng cùng với nền móng các công trình xây dựng phong cách xây dựng và một số trong những vật bày diễn trang trí bị vùi lấp.
Năm 1901, L.Finol – một học giả người Pháp đã có phát ngôn việc bắt gặp 229 hiện vật ở Phật viện Đồng Dương, trong số đó có một tượng đồng cao 108cm. Theo các nhà nghiên cứu, pho tượng Phật này mang nhiều nhân tố của thẩm mỹ và nghệ thuật Ấn Độ. Năm 1902, H.Parmentier khai quật di tích Đồng Dương, ông đã tìm cảm nhận khu phong cách xây dựng chính của nhà thờ cùng với nhiều tác phẩm điêu khắc quý giá.
Theo khảo tả của H.Parrmentier, hàng loạt khu đền thờ chính và các tháp tọa lạc cạnh bên phân bổ trên một trục từ tây sang đông, dài khoảng 1.300m. Khu đền thờ chính tọa lạc trong địa điểm hình chữ nhật dài 326m, rộng 155m, chung quanh có tường gạch bảo phủ. Từ khu đền chính có một tuyến phố dài khoảng 760m, chạy về hướng đông tới một thung lũng hình chữ nhật.
Khu đền thờ chính bao gồm 3 nhóm phong cách xây dựng nối dài theo trục đông tây, các nhóm đó được phân cách thức nhau bởi các bờ tường xây bằng gạch. Ở Phật viện Đồng Dương, có các hình đầu voi và các hình tháp thu nhỏ dại tọa lạc đan xen nhau. Trong đền thờ có một bệ lớn bằng sa thạch, chạm trổ các dải hoa văn có vết sâu bọ, các cảnh sinh hoạt trong cung đình, một số trong những cảnh trích đoạn về cuộc sống đức Phật Thích Ca.
Năm 1978, nhân dân bản địa đã đào được 1 pho tượng nữ thần làm bằng đồng thau, cao 114cm, ở gần khu đền thờ chính. Theo các nhà nghiên cứu, chính là pho tượng Bồ tát Laskmindra – Lokesvara, trước đó pho tượng đó được đặt trên bệ thờ của đền thờ chính.
Tháng 6.1996 Viện Khảo cổ học Việt Nam, Trường Đại học Quốc gia TP. hà Nội và Kho lưu trữ bảo tàng Quảng Nam – tp.TP Đà Nẵng phối kết hợp điều tra tại làng Đồng Dương. Những nhà khảo cổ nhận cảm nhận ngoài ra dấu tích phong cách xây dựng của khu Phật viện, dấu vết cư trú của con người thời kỳ vương quốc Chămpa tại làng Đồng Dương không nhiều.
Chuyên Mục: Review Quảng Nam
Nguồn Blog Review Du Lịch: https://bietthungoctrai.vn/ Phật viện Đồng Dương là di tích quốc gia đặc biệt
